"CAŁY pieniądz powstaje jako zobowiązanie, w procesie udzielenia pożyczki przez bank [...] Taki pieniądz podlega więc regułom bankowym. Czy można go drukować ile się chce?"
Ilość pieniądza rośnie, gdy suma wielkości nowo udzielanych pożyczek przekracza sumę spłacanych pożyczek. Aby ten proces miał miejsce, musi zachodzić kilka warunków, przede wszystkim ludzie i firmy muszą mieć ochotę się zadłużać (np. kupować domy na kredyt, robić zakupy kartą kredytową, inwestować w budowę nowej fabryki, itd.), czyli być optymistycznie nastawieni co do swojej przyszłości, banki muszą chcieć pożyczać (technicznie zawsze mogą, bo NIE SĄ ograniczone rezerwami), ludzie muszą mieć pracę, być wiarygodnym pożyczkobiorcą, mieć odpowiedni poziom dochodów, firmy mieć klientów, itd.
Jak widać, w ten sposób NIE może powstać DOWOLNIE dużo pieniądza, ponieważ ilość ludzi i firm w danym kraju jest ograniczona, a wielkość potencjalnych pożyczek jest ograniczona możliwościami ich spłaty. W pewnym momencie dochodzi się do ściany i akcja kredytowa się załamuje, a z nią załamuje się wzrost ilości pieniądza w obiegu.
Z drugiej strony państwo może zwiększać ilość pieniądza w obiegu, poprzez wydawanie więcej pieniędzy, niż zbiera ich z podatków (czyli zwiększając deficyt i dług publiczny). Teoretycznie tą drogą można zwiększyć ilość pieniądza w obiegu prawie bez ograniczeń. Nawet jeżeli natrafi się na barierę popytu ze strony instytucji finansowych na obligacje skarbowe (ściągnie się cały pieniądz zamrożony, czyli nie wydawany na bieżącą konsumpcję i bieżące inwestycje), to zawsze można zmienić prawo lub tak je nagiąć i obejść, że pieniądz będzie kreowany wprost pożyczaniem pieniędzy na wydatki rządowe przez BC.
Jednak w praktyce także i ta metoda nie daje możliwości kreowania DOWOLNIE dużo pieniądza, a to z wielu powodów, takich jak polityka i związane z tym obawy o wzrost inflacji, deficytu i długu, ograniczony rozmiar sektora publicznego (nawet bardzo zwiększając wydatki trudno czasem wydawać więcej), fizyczne ograniczenia dla inwestycji rządowych (skończy się miejsce na autostrady, brak rzek na kolejne tamy, nie ma drugiego księżyca na który można by polecieć, zabraknie materiałów, zabraknie ludzi do pracy bo bezrobocie spadnie do 1%, itd.).
Tak więc na pytanie o pieniądz, postawione "Czy można go drukować ile się chce" odpowiem, że TAK, ponieważ ludzie, firmy, czy państwo, mogą sobie brać pożyczek ile tylko zechcą i nie ma żadnych OGRANICZEŃ na ilość tworzonego w ten sposób pieniądza, ponieważ to tylko zobowiązanie, to tylko zapis komputerowy, więc NIGDY nie zabraknie MOŻLIWOŚCI utworzenia nowego pieniądza fiat, a jednocześnie odpowiem, że NIE, nie można wykreować dowolnie dużo pieniądza, ponieważ są istotne, fizyczne ograniczenia, bo liczba ludzi jest skończona, bo zasoby planety są ograniczone, bo czas, bo polityka, itd. i w pewnym momencie dochodzi się do ściany, ponieważ ten SPOSÓB kreacji pieniądza natrafia na ograniczenia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz