W XIX wieku burżuazja uważała, że demokrację można dopuścić tylko w ograniczonym stopniu. Bała się, że demokratyczna większość będzie działać przeciwko posiadaczom środków produkcji i stanowić przez to zagrożenie dla gospodarki kapitalistycznej. Po pierwszej wojnie lewica obawiała się, że mieszczaństwo w sojuszu z resztkami posiadaczy ziemskich wprowadzą faszyzm - ze strachu przez ludem domagającym się socjalizmu. W pierwszej połowie XX wieku konflikt między interesami warstw wyższych a większością obywateli, między rynkiem a demokracją, był obecny niemal we wszystkich krajach.

Kapitalizm był po wojnie w wyraźnej defensywie, m.in. w Niemczech ze względu na kolaborację wielkiego przemysłu z nazistami, w wielu krajach były silne partie komunistyczne. Warunkiem akceptacji systemu kapitalistycznego przez masy robotnicze były po 1945 roku gwarancje stabilnego zatrudnienia, godziwy standard życia, zapewnienie szans awansu, edukacja, bezpieczeństwo socjalne...

W latach 50. i 60. elementem kompromisu 

między kapitalizmem a demokracją 

było też to, że właściciele i przedsiębiorcy 

godzili się na bardzo skromne zyski – 2-3 proc. w skali roku. 

To dziś nie do pomyślenia!

Resztę inwestowano w rozwój przedsiębiorstw 

i tworzenie miejsc pracy. 

Szef firmy zarabiał wtedy około

 20 razy więcej niż zwykły pracownik. 

Dzisiaj w 100 największych przedsiębiorstwach w USA 

średnia wynagrodzeń szefów zarządu wynosi 320 razy więcej 

niż zarobki przeciętnego Amerykanina.

Wówczas uznano by to za całkowicie nieprzyzwoite,

wręcz za prowokacje.

Każdy jest kowalem swojego losu – to jest motto, 
które słyszy się wszędzie. 
Ale ten etos niewiele ma wspólnego z rzeczywistością. 
Nierówności w naszych społeczeństwach coraz bardziej rosną, 
a jedynym  wyjaśnieniem, jakie podajemy, jest takie, 
że ludzie mają różne osiągnięcia i są w różnym stopniu efektywni. 
Ale czy można być 320 razy mądrzejszym od innych 
albo 320 razy lepiej pracować?

Wolfgang Streeck – ur. w 1946 r., jeden z najbardziej znanych niemieckich specjalistów od ekonomii politycznej, dyrektor zarządzający Instytutu Badań Społecznych im. Maxa Planckai. Dużym echem odbił się jego tekst „The Crises of Democratic Capitalism” opublikowany w „New Left Review” nr 71 (2011)

                                              z Wyborczej