Idea więzów krwi i idea oparta na obywatelskości

Jeżeli to poczucie wspólnoty oparte na obywatelskości w Polsce w ogóle kiedyś się na chwilkę zrodziło przed II wojną światową (a rodziło się w dużych bólach), to podczas wojny niepodzielnie zapanowała idea wspólnoty opartej na krwi, na pochodzeniu. Poczucie solidarności społecznej budowanej na idei obywatelstwa zostało kompletnie zanegowane. Trzeba przyznać, że łatwość zanegowania tego konceptu świadczy o tym, jak płytko ukorzeniona była nasza obywatelska demokracja